Bijdrage voor­jaarsnota 2015

Voorzitter, de voorjaarsnota die voorligt is beleidsarm. Volgens zeggen worden de voornemens van het nieuwe college pas echt zichtbaar bij de Begroting 2016. Daarom voorzitter, vandaag geen uitgebreide algemene beschouwing en ook weinig specifieke punten in mijn bijdrage. Wij wachten rustig af waar het college straks mee komt. Maar juist omdat de vertaling van het collegeakkoord nog tot ons gaat komen, wil ik met uw goedvinden wel een bepaalde visie meegeven. Ik wil een bepaald gevoel meegeven, wat hopelijk bijdraagt aan een mooi begrotingsvoorstel in het najaar.

Daarom voorzitter, wil ik u het Chinese bamboo-verhaal vertellen.

Er was eens een man die ontmoedigd was. Hij had de balans opgemaakt van de besluiten in zijn leven. Niets in zijn leven was veranderd. Hij was nog steeds dezelfde persoon. Alles was nog hetzelfde, met dezelfde problemen.

Hij begon zijn hoop te verliezen. Dus hij ging naar zijn mentor, een oude Chinese man, voor advies. De mentor vroeg: Weet je hoe lang het duurt voordat een gigantische bamboo zo hoog is als een huis? Het eerste jaar krijgt de plant water en voeding en gebeurt er niets. Het krijgt daarna nog een heel jaar water en voeding. En nog een jaar. En nog een jaar. En er gebeurt nog niets.

Maar dan, in het vijfde jaar, schiet het de lucht in en groeit de bamboo in zes weken bijna drie meter. Dus hoe lang duurt het voordat bamboo zo hoog groeit? “Zes weken”, antwoordde de man.

En dàt is nu het probleem, zei de mentor. Het duurt vijf jaar! Als de boer gestopt was met water geven, op welk moment dan ook gedurende die vijf jaar, dan zou de plant dood zijn gegaan.

Maar wat gebeurde er dan gedurende die vijf jaar? Onder de grond ontwikkelde zich een enorm netwerk van wortels om de plotselinge groei van de bamboo te kunnen dragen. Voor groei is geduld nodig en volharding. Iedere druppel water maakt het verschil. Iedere stap die jij neemt heeft impact . Je ziet het verschil misschien niet direct, maar groei is er. Met de nodige inzet en vastberadenheid volgt er doorbraak en worden grote hoogtes bereikt.

Voorzitter, zo is het ook in dit huis. Beslissingen van vandaag hebben impact op de dag van morgen, van overmorgen of zijn pas zichtbaar over vijf jaar. En ja, daarbij houden wij rekening dat bomen spreekwoordelijk niet tot in de hemel groeien. Maar, niet altijd moet de prijs der dingen bepalend zijn, maar de waarde. De heer Reerink heeft het onlangs ook treffend gezegd: Kwaliteit van leven, is belangrijker dan besparen op de laatste euro. Zo is het ook met natuur, ofwel planet genoemd in de trits people, planet en profit. Maar voorzitter, zonder planet geen people en ook geen profit. Stelt u zich eens voor wat er met de natuur zou gebeuren zonder de mens... Die zou blijven bestaan, de aarde zal doordraaien en de zon zal weer opkomen. Maar stelt u zich nu eens voor wat er met de mens gebeurt als er geen natuur meer is. De mensheid zou ophouden te bestaan...

Daarom voorzitter is blijvend investeren in natuur van essentieel belang, ook dus eigenbelang! En daarbij hoort lange termijn denken, generatie-overschrijdend! Opbouwen kost meer dan afbreken, dus laten we vooral ook behouden en beschermen van al wat kwetsbaar is.

In dat kader kwamen onlangs alarmerende berichten voorbij. Volgens Amerikaanse biologen van de Standford universiteit staan we aan de vooravond van een tijdperk van massale uitsterving van diersoorten. Volgens hun berekeningen zal tussen de 16 en 33 procent van de diersoorten voorgoed verdwijnen. In vergelijking met eerdere momenten van massale extinctie, is er nu 1 groot verschil. Deze keer speelt in oorzakelijk verband de mens de hoofdrol...

En daarmee ben ik aangekomen bij beantwoording van de vraag van Jasper Loots, die ons begeleidt bij het inwerkingsprogramma. Hij heeft enkele malen zo ongeveer de vraag gesteld: waarom zit je eigenlijk hier? Voorzitter, ik zit hier om mijn steentje bij te dragen aan behoud van natuur, behoud van biodiversiteit, of zoals sommige fracties het noemen, behoud van de Schepping.

Als waterschapper is het moeilijk om de wereld te veranderen, maar dat wil niet zeggen dat je niks kunt doen. In deze context kwam ik recentelijk een interessant bericht tegen van de Universiteit Wageningen. Het bericht had de kop: Bloemen zijn beter voor de dijk.

Dijken zien er tegenwoordig veelal hetzelfde uit: strak en groen. We moeten terug naar vroeger, toen de taluds nog rijk waren aan plantensoorten. Margrieten, veldzuring, knoopkruid – ze maken onze dijken steviger.

Wetenschappers van de Wageningen Universiteit deden drie jaar onderzoek naar de relatie tussen botanische diversiteit en dijkerosie.

Dijken worden zwakker naarmate de soortenrijkdom van grasland erop afneemt, en niet een klein beetje. De biologen spreken van een ,,dramatische verhoging'' van erosie en slijtage, als er maar één soort gras groeit op de dijk.

Ze bouwden een kunstmatige dijk, compleet met golfslag, en legden daarop honderd proefvelden aan, ieder stukje met een andere begroeiing. Na drie jaar maten ze hoe veel van de bodem er was weggespoeld. Iedere twee weken opnieuw.

Op rijk begroeide proefvelden viel de erosie mee. Maar op stukken met driekwart minder soortenrijkdom bleek de erosie te verdubbelen.

Het ligt aan het wortelgestel van de diverse planten. Dat maakt de dijken steviger. De bovengrondse en de ondergrondse biomassa is groter bij een grotere diversiteit van soorten, wetenschappelijk gezegd.

Voorzitter, Veiligheid voor alles. Sterke dijktaluds voorkomen overstromingen. Maar naar het schijnt bevordert een botanisch diverse dijk niet alleen de veiligheid, maar ook de biodiversiteit, vlinders en bijen bijvoorbeeld profiteren hiervan. En ik kan mij zo voorstellen dat het ook recreatief gezien interessanter is. Mensen zien denk ik liever bloemen op de dijk, dan een monotone strook gras.

Daarom voorzitter, wil onze fractie een motie indienen, waarbij wij aan het college vragen om de mogelijkheden in deze te verkennen.

Voorzitter, onze fractie heeft ook nog een vraag aan het college, waarvan wij denken dat die ons als AB kan helpen in aanloop naar de begroting 2016 toe. De voorjaarsnota is getiteld: Van zorgen voor naar zorgen dat. Op blz 4 staat dan ook dat het waterschap niet alles zelf hoeft te doen, maar ook kan zorgen dat het gedaan wordt, door bijvoorbeeld de ingelanden op hun verantwoordelijkheid te wijzen. Dat klinkt eigenlijk best ambitieus en beloofd het een en ander. De vraag is, hoe ga je dat doen? Onze fractie zou daarom graag op een later tijdstip, bijvoorbeeld bij wijze van memo, van het college willen horen hoe zij om denkt te gaan met het begrip bronaanpak. Ons inziens zal je bij ‘zorgen dat’ onder andere hier moeten beginnen. Graag zien wij bij een dergelijk memo begrippen behandeld als ‘belonen van goed gedrag’ en ‘de vervuiler betaalt’. Het gaat hier namelijk om het meegeven van impulsen, om sturingsmechanismen. Als het college ook mee zou willen nemen hoe het gesteld is met de handhaving: Gaat het goed? Of zijn er knelpunten op deze afdeling?, dan zijn wij helemaal tevreden. Graag een toezegging hieromtrent voorzitter.

Op blz 10 wordt gesteld dat bij het behalen van de KRW doelen ook de landbouw een grote rol speelt. Met het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer heeft de sector aangegeven haar verantwoordelijkheid te willen nemen. Bij deze wil ik dan ook de toezegging van de heer De Jong in herinnering roepen om bij de stukken van deze vergadering een weergave te geven van het gesprek hierover met LTO Noord. Nu die weergave er niet bij zit, nogmaals het verzoek om deze te ontvangen, waarbij wij met name geïnteresseerd zijn naar de stand van zaken van het voormelde plan.

Voorzitter, U heeft de plant waarschijnlijk al zien staan. Ter afsluiting zou ik het college deze bamboeplant willen aanbieden. Duurzaamheid is geen modegril meer, maar de maat der dingen. Laat het welzijn van deze plant symbool staan voor het duurzame gehalte van dit college. En hoewel bamboe pas echt de lucht in schijnt te schieten na vijf jaar, hoop ik toch dat hij na afloop van deze termijn al significant gegroeid is.

Voorzitter, en mocht onze motie steun vinden in het college, dan zou ik alvast welbekende woorden van de paus aan willen halen: bedankt voor die bloemen ... op de dijk.