Bijdrage Toekomst­be­stendig Water­systeem

Voorzitter,

Afgelopen september heeft Deltares een nieuw rapport uitgebracht, waarin onder leiding van Marjolijn Haasnoot ingenieurs en ontwerpers richtingen hebben verkend over hoe Nederland om kan gaan met de zeespiegelstijging, die volgens het IPCC zelfs tot 2m kan reiken in het jaar 2100. Oplossingsrichtingen zijn onder andere megapompen en het terug trekken naar de hogere gronden. En allemaal hebben ze een enorme impact op natuur én economie in ons lage landschap. Juist dit soort ontwikkelingen vraagt om juist nu al maatregelen te nemen om te voorkomen dat we zometeen voor verrassingen komen te staan, die maatschappij en natuur ontwrichten.

Ik mis deze echt langere termijn in het TBWS, maar ben blij dat er voor de middellange termijn een plan wordt gemaakt. En deze middellange termijn begint voor het TBWS in 2030. In 2030 zou de waterkwaliteit dan op orde moeten zijn volgens de KRW, de bodemdaling is met minstens 50% geremd en de klimaatcrisis zou dan gefixt moeten zijn, waarbij naast de energietransitie ook de eiwittransitie plaats heeft gevonden. Het HDSR-gebied, met name het veenweidegebied, zou er dan dus al heel anders uit kunnen zien.

Scenario onderzoek is een heel boeiende manier om die toekomst verder te verkennen. Wat blijkt, in veel scenario’s in het TBWS blijkt de waterkwaliteit achteruit te gaan door toenemende inundaties. Ik ben benieuwd hoe dat in de toekomstige uitwerking van het TBWS wordt tegen gegaan. Ook interessant aan scenario onderzoek, je hebt er de vrijheid om de hoeken van het speelveld te onderzoeken, maar tegelijkertijd kun je er bepaalde politieke verhalen mee vertellen. Bijvoorbeeld dat het veengebied productief blijft, tenzij het economisch minder gaat. Ik vermoed dat de dynamische metromens in 2050 door een uit de klauwen lopende klimaatcrisis juist oog heeft voor onze natuurlijke leefomgeving en hierin wil investeren. Graag daar aandacht voor in toekomstige verkenningen.

En die toekomst, die begint niet in 2030, die is al begonnen. Alle maatregelen die in het TBWS besproken worden, hoeven natuurlijk niet te wachten tot 2030. Die kunnen prima samen gaan met de ontwikkelingen die we tot die tijd al gaan maken. Ik zou dan graag de toezegging krijgen van de hoogheemraad om niet tot 2030 te wachten om maatregelen te nemen voor een toekomstbestendig watersysteem.

In z’n algemeenheid zijn we dus heel blij met het TBWS, inclusief de onderverdeling in deelgebieden met bijpassende strategieën. Voor het veenweidegebied lijkt de keuze voor een of meerdere strategieën te zijn overgeslagen. Hier gaan we onszelf afhankelijk maken van derden. Want er vinden allerlei ontwikkelingen plaats en er gaan allerlei partijen, waaronder overheden, mee aan de slag. Partijen met hun eigen focus. En dat betekent ook dat als ontwikkelingen niet van de grond komen, we dus niet gaan aanschuiven. En als we ergens knelpunten zien, we moeten wachten tot een ander hiermee bezig gaat.

Natuurlijk, in het voorgesteld besluit lezen we dat er geen strategieën worden uitgesloten, wanneer ze niet in het rijtje aan strategieën per deelgebied staan. Maar het hele doel van dit besluit is juist om een richting te kiezen binnen de strategieën.

Rijnenburg heeft laten zien dat wij als waterschap als geen ander een focus hebben op het watersysteem als fundament voor het landschap, een focus die anderen, waaronder de provincie, niet hebben. Juist het waterschap zou ontwikkelingen moeten initiëren wanneer zij opgaven ziet in het watersysteem, waaronder ook de relaties tussen bijvoorbeeld waterkwaliteit, overstromingsrisico’s en functies.

Uit het stuk blijkt dat van alle deelgebieden het veenweidegebied de grootste uitdagingen kent. Het zou dan bijzonder zijn om juist hier met de armen over elkaar te gaan zitten en te wachten totdat anderen met dit gebied bezig gaan. En al was het maar om een borging, om het veenweidelandschap echt toekomstbestendig te maken, dienen we daarom samen met AWP een amendement in om HDSR een proactieve houding aan te laten nemen in het watersysteem van het veenweidegebied, die als volgt luidt:

“In het voorgestelde besluit bij de bullit ‘Veenweide’ een derde sub-bullit toe te voegen met de tekst:

‘Een sturende rol aannemen wanneer wordt geconstateerd dat transitie nodig is om het watersysteem toekomstbestendig te maken.’ “

Resultaat:

Het amendement is aangenomen met een ruime meerderheid.