3.2 Ontwerp Begroting 2023

De titel van het de ontwerp begroting 2023 is ‘Koers houden in roerige tijden’. Dat waarderen op zich wel, maar enkele roerige ontwikkelingen geven nu juist aanleiding tot andere keuzes.

Zuiver

1. In de begroting lezen we over de innovaties met energie bij de zuivering in Nieuwegein en over effluentproblemen bij de Zuivering in Zeist. Onze fractie ontvangt graag een tabel mbt stand van zaken bij onze 16 zuiveringen. Wij denken aan informatie over oa VE’s, Effluent, Nieuwe stoffen, Slib, Energie en eventuele bijzonderheden zoals bv de herinrichting van het terrein van RWZI Utrecht. Wij doen mooie dingen met de zuiveringen, dat delen we graag met derden en een handige tabel kan ons daarbij helpen.

Gezond water

Op het gebied van KRW en waterkwaliteit ligt Nederland op de 27^e en daarmee allerlaatste plaats van alle Europese landen. Ooit waren we gidsland, nu zijn we het lelijke eendje. HDSR heeft de waterkwaliteit ook niet op orde. De laatste twee bestuursperiodes hebben we in ieder jaaroverzicht gezien dat we niet op koers lagen. En eindelijk komt er in 2023 een verdubbeling in de inspanning op het gebied van gezond water. Dat is geweldig, maar waarom is dat de afgelopen 10 jaar niet gedaan, terwijl we nooit voldeden aan de waterkwaliteitsdoelen?

In onze begroting 2023 streven we er niet naar om de KRW doelen te halen, hoewel ieder waterschap dat verplicht is. We koersen erop dat de doelen ‘binnen bereik’ zijn in 2027. Vorige maand heeft de Europese Cie voorgesteld om bovenop de KRW nog 24 schadelijke stoffen extra uit het water te halen. Daarom is onze vraag aan het DB of onze lange termijn begroting voldoende robuust is, wetende dat we de KRW doelen ook niet gaan halen.

Het budget voor Levendige Boerensloot gaat omhoog en de regeling wordt nu ‘Stimuleringsregeling Regionaal Partnerschap Water en Bodem’. Voor een budgetverhoging van de ‘Impulsregeling water in de leefomgeving’ hadden we, terecht, voorafgaand een evaluatie. Dat gaf nuttige inzichten. Wij zouden ook graag een evaluatie van de regeling voor de Levendige Boerensloot zien. Daarmee willen we graag grip krijgen op de doelen van de regeling en de manier waarop die het beste gerealiseerd kunnen worden. Is er nog nieuwe kennis nodig? Volgt een levendige boerensloot ook gewoon uit het voldoen aan regelgeving over mest, bestrijdingsmiddelen, schonen en maaien? Als dat zo is dan moeten we wellicht meer inzetten op voorlichting en handhaving dan op een stimuleringsregeling. Daarom ons verzoek om een evaluatie.

Bodemdaling veenweidegebied

We hebben OWD pilots gedaan, maar we kunnen niet meten of er enig positief of negatief effect is op de bodemdaling. Toch staat er in de Ontwerp begroting dat de OWD pilots ‘Succesvol’ zijn. Met de pilots wilde we uitzoeken of bodemdaling geremd wordt met OWD. Als je op die vraag geen antwoord hebt gevonden, dan kan je de pilots toch onmogelijk succesvol noemen?

Amendement ‘Pilots Niet Succesvol’

Daarom willen PvdD, AWP en CU middels een amendement de zin op pagina 32 ‘Gebiedsprocessen die vanuit de regio zijn opgestart, hebben tot nu toe geleid tot een aantal succesvolle pilots in het veenweidegebied.’ Vervangen door ‘Gebiedsprocessen die vanuit de regio zijn opgestart, hebben tot nu toe niet geleid tot inzicht in de mogelijkheden van remming van bodemdaling met onderwaterdrainage in het veenweidegebied.’

Wij en andere partijen hebben al vele jaren aangedrongen om meerdere oplossingsrichtingen te verkennen om bodemdaling te remmen of om te keren. Bijvoorbeeld landbouwtransitie en ander grondgebruik. Het DB is op dit punt echter bijzonder koersvast ondanks de roerige tijden: we doen alleen pilots met OWD. Het DB heeft de afgelopen jaren een OWD tunnelbuisvisie waarmee de landbouw weer een tijdje vooruit kan. Zo ging het ook met de landelijk aanpak van Stikstof. Daar was de techniek waar de boeren weer even mee vooruit konden de emissiearme vloer. Het werkte natuurlijk niet en nu staan de boeren, de overheden, de burgers voor een voldongen feit: De natuur gaat kapot en de nu benodigde investeringen zijn nauwelijks te overzien. Deze kant gaan we ook op met de eenzijdige HDSR OWD aanpak.

Tijdens de informatieavond op 20 oktober werd door de ambtelijke ondersteuning aangegeven dat we in ons gebied ca 50% minder stikstofuitstoot moeten realiseren. Gelijktijdig is landelijk een koers ingezet om bodem en watersysteem leidend te laten zijn voor gebruik van het land. Dit gaat resulteren in minder koeien en ander grondgebruik in het gebied. Maar als HDSR nu gaat opschalen met OWD dan ligt straks ons veenweidegebied vol met nutteloze plastic buizen.

We weten niet wat het effect is van die OWD buizen. Halen we 0% minder bodemdaling? Of 10%? Of 50%. Stel dat het minder is dan 50%, of stel dat we na 2030 meer remming van de bodemdaling wensen, gaan we dan de buizen er weer uithalen en alsnog iets anders doen? Op deze manier gaan wij niet verstandig om met het geld van onze belastingbetalers. En duurzaam is het ook niet.

Partij voor de Dieren stelt dat het nodig is om de RVS strategie helemaal opzij te leggen en verder te gaan met een echt integrale afweging van opgaven en oplossingsrichtingen in het NPLG. HDSR moet hiervoor scenario’s ontwikkelen waarmee de vele opgaven zoals waterberging, bodemdaling, CO2, Stikstof, biodiversiteitsverlies en energietransitie aangepakt kunnen worden. HDSR moet een compleet verhaal hebben richting provincie tbv het NPLG. Op dit moment hebben we alleen een techniek waarvan we niet weten wat die doet.

Er is nu bestuurlijke urgentie, juridische noodzaak en er is veel geld. Het NPLG moet over een half jaar klaar zijn. Wij moeten ons huiswerk op orde hebben en een goed aanbod kunnen doen aan NPLG en provincie Utrecht.

Amendement: ‘Stop opschaling pilots, wel blijven meten, uitwerking scenario’s landelijk gebied tbv NPLG’

Daarom hebben we samen met AWP en CU een amendement opgesteld waarin we de oproep om na de pilots nu OWD te gaan opschalen willen vervangen. Nu geen opschaling van pilots, wel blijven meten bij de pilots, we gaan scenario’s uitwerken tbv NPLG.

Een specifiek zorgpunt voor onze fractie betreft de kosten van OWD. Stel dat HDSR toch wil opschalen, wie gaat dat dan betalen? Gaat de overheid geld geven aan veehouders voor een techniek die niet bewezen is om een probleem op te lossen dat is veroorzaakt door de lage peilen voor de veeindustrie? En gaan we daarna een deel van de veehouderijen uitkopen met overheidsgeld? Dan gaat er dus 3 x overheidsgeld naar de veehouderijen voor exact hetzelfde probleem. Dus vragen wij aan de PH: wie gaat betalen voor de OWD en hoeveel gaat het kosten?

MRB

VVD, LNE, AWP dringen aan op transparantie in de begroting. Wij dringen aan op transparantie in ons beleid en communicatie.

We hebben al eerder aangegeven dat beleidsstukken en onze begrotingen soms lezen als een reclamefolder. De positieve punten worden uitvergroot en de negatieve punten worden weggeschreven. Wat dat betreft wil onze fractie een speciale uitverkiezing in het leven roepen voor het HDSR Eufemisme van het jaar. Voor 2022 willen we direct twee termen nomineren voor het HDSR Eufemisme van het jaar. En dat zijn:

De ‘Muskusratten Defensielijn’ en ‘Tot de landsgrenzen terugdringen’. Binnen het AB weten we dat het gaat om het stelselmatig landelijk uitmoorden van een zoogdier. Maar ‘Terugdringen tot de landsgrenzen’ en het ‘opwerpen van een defensielijn’ is enorm subtiel gekozen, zonder enige transparantie en verantwoording. En HDSR verschuilt zich achter de woordkeuze van de Unie.

Dat we het oneens zijn over het muskusratten beleid, dat is helder en bestuurlijk acceptabel. Maar wees alsjeblief transparant als het gaat over wat we doen. En als ik daar nog iets aan toe mag voegen: geef kinderen bij onze activiteiten geen kleurplaten van een schattige muskusrat als je niet bereid bent om te vertellen wat we doen met die beestjes.

Voorzitter dank voor uw aandacht.