Vragen over vissterfte door Azolla kroos in Polsbroek, Benschop en omstreken

Indiendatum: aug. 2014
Antwoorddatum: 16 sep. 2014

1. Bent u het met ons eens dat het HDSR verantwoordelijk is voor het voorkomen van vissterfte in wateren die onder het beheer van het waterschap HDSR vallen?

Antwoord
Ja. Het waterschap is kwaliteitsbeheerder van het oppervlaktewater en daardoor verantwoordelijk voor de waterkwaliteit in de breedste zin van het woord. Het nemen van maatregelen die binnen het redelijke liggen om vissterfte te voorkomen valt hier onder andere onder.

2. Bent u het met ons eens dat de explosieve kroosgroei het gevolg kan zijn van overbemesting, of te wel eutrofiëring van het oppervlakte water?

Antwoord
Ja, explosieve kroosgroei kan onder andere veroorzaakt worden door overbemesting van het oppervlaktewater. Verder zijn er ook diverse andere factoren die hierop van invloed kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld de watertemperatuur in de voorafgaande winter, langere perioden van hoge temperaturen in voorjaar en zomer, ontbreken van ondergedoken waterplanten, aanwezigheid van een baggerlaag, etc. Vaak is het ook een combinatie van factoren die leidt tot een (dikke) krooslaag.

3. Bent u het met ons eens dat, aansluitend op de vorige vraag, kosten voor het verwijderen van kroos geen probleem zou moeten zijn wanneer het principe ‘de vervuiler betaald’ in deze wordt gehanteerd?

Antwoord
In het kader van de zorgplicht die het waterschap heeft ten aanzien van de waterkwaliteit, worden afwegingen gemaakt om het kroos wel of niet actief te gaan opruimen. Omdat vaak niet eenduidig is vast te stellen welke (combinatie van) factoren hebben geleid tot een gesloten kroosdek, is het verhalen van de kosten voor het verwijderen van kroos volgens het principe “de vervuiler betaalt” praktisch onmogelijk. Het valt niet aantoonbaar te maken dat de kroosvorming een direct gevolg is van overbemesting. Mocht er al aantoonbaar sprake zijn van overbemesting, dan is dit onmogelijk aan een bepaalde vervuiler toe te wijzen. Daarnaast is op veel plaatsen ook sprake van interne eutrofiëring (eutrofiëring van het water door natuurlijke afbraak van veengrond).

Het Hoogheemraadschap Noorderkwartier in Noord-Holland voert extra controles uit op het uitrijden van mest. Het waterschap let onder meer op uitrijden langs sloten en watergangen. Bij het uitrijden van mest moet de mestinjecteur enige afstand houden van de insteek van de sloot, zodat de mest niet in de sloot terecht kan komen.

Overtreding van de regels kan een proces-verbaal van het waterschap opleveren, en ook een korting op het toeslagrecht. Het waterschap geeft de melding door aan de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, die daarvan weer melding maakt bij de EU-desk, waar de subsidies worden verstrekt aan de landbouw[3].

4. Heeft het HDSR een vergelijkbaar beleid als het Hoogheemraadschap Noorderkwartier aangaande controle op het uitrijden van mest? Zo nee, waarom niet? Zo ja, is dit beleid gehanteerd in Polsbroek, Benschop en omstreken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord
In het activiteitenbesluit (onderdeel van de Waterwet) zijn de regels vastgelegd die gelden rondom het uitrijden van mest en het spuiten van bestrijdingsmiddelen. HDSR heeft een handhavingsbeleid en een jaarprogramma waarin dat is afgestemd op het activiteitenbesluit. Het hoogtepunt van de controle op het uitrijden van mest vindt plaats vanaf half februari (dan mogen agrariërs weer beginnen met het uitrijden van mest). De controle bestaat uit het rondrijden in het veld om overtredingen op te sporen. Ook wordt vanuit het vliegtuig gecontroleerd. Al met al besteedt de afdeling V&H hier dan enkele dagen aan. Gedurende de rest van het jaar vinden bedrijfsbezoeken plaats bij agrarische bedrijven waarbij onder meer aandacht wordt besteed aan het uitrijden van mest. Op deze wijze wordt door HDSR gecontroleerd of het uitrijden van mest plaatsvindt volgens de regels die in de wet zijn vastgelegd. Overtredingen worden gemeld bij de NVWA.

5. Heeft het HDSR reeds in kaart gebracht waar de problematiek met de grote kroos varen zich het meest voor doet?

Antwoord
Ja, de problematiek manifesteerde zich het duidelijkst in het noordwestelijk deel van de Lopikerwaard. Dit is ook het deel van ons beheergebeid waar de interne eutrofiëring het grootst is.

6. Zijn deze wateren ook getest op overvloedige aanwezigheid van bepaalde stoffen, waaronder bemestingsstoffen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord
Deze watergangen worden periodiek bemonsterd in het kader van het reguliere monitoringsmeetnet van HDSR.

7. Zo ja, heeft het HDSR de eigenaren van de aangrenzende landbouwpercelen geadresseerd op de overvloedige aanwezigheid van de bemestingsstoffen en aansluitend ‘het vervuiler betaalt principe’ onder de aandacht gebracht?

Antwoord
Zie antwoord bij vraag 3

8. Bent u bereid een actieplan voor deze regio’s op te stellen waarin richtlijnen worden opgenomen voor de controle op teeltvrije zones en waarbij gehandhaafd wordt volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’?

Antwoord
Nee, een plan voor controle op teeltvrije zones bestaat al – dat maakt deel uit van het takenpakket van de afdeling vergunningverlening & handhaving. De koppeling aan het principe “de vervuiler betaalt” is om redenen van praktische uitvoerbaarheid en aantoonbaarheid (zoals onder vraag 3 aangegeven) geen reële mogelijkheid.