Vragen over inten­sieve recreatie bij de nevengeul Prins Hendrikweg hoek Nieuweweg te Wijk bij Duurstede

Indiendatum: feb. 2014
Antwoorddatum: 25 mrt. 2014

1) Klopt het dat de intentie van HDSR was om de nevengeul tot natuurvriendelijke oever te ontwikkelen en dat hiervoor KRW-subsidie gelden zijn aangewend?

Antwoord
Ja, maar het is meer dan een intentie. De in begin 2012 gegraven niet meestromende nevengeul op de voormalige graanakker Prins Hendrikweg maakt onderdeel uit van een groter oeverinrichtingsproject van de Kromme Rijn aangrenzend aan de kern van Wijk bij Duurstede. Het oeverproject maakt op zijn beurt weer onderdeel uit van het grotere inrichtingsproject Kromme Rijn, waarbij in het kader van de KRW ondermeer 7,5 km natuurvriendelijke oevers worden gerealiseerd en een nevengeul. Het aanleggen van 7,5 km natuurvriendelijk oever en de nevengeul kent een resultaatsverplichting.

In totaal is bij Wijk bij Duurstede begin 2012 ca. 1,5 km beschoeide oever (exclusief gegraven nevengeul met een lengte van ca. 150 m) omgevormd tot natuurvriendelijke oever. Deze omvorming heeft met name plaatsgevonden op gronden van de gemeente Wijk bij Duurstede, die de gronden hiervoor belangeloos ter beschikking heeft gesteld. Ook de nevengeul is gegraven op eigendom van de gemeente Wijk bij Duurstede.

De werken zijn gefinancierd uit bijdragen van Rijk en Provincie (Synergie subsidie en Agenda Vitaal Platteland) aan het waterschap.

2) Klopt het dat het waterschap heeft geadviseerd aan Wijk bij Duurstede om zo min mogelijk onderhoud toe te passen en om een bord ‘verboden het terrein te betreden’ te plaatsen?

Antwoord
De gemeente Wijk bij Duurstede heeft in de zomer van 2013 contact gezocht met het waterschap. Aanleiding hiervoor waren de klachten die de gemeente ontving van enkele omwonenden over ervaren overlast als gevolg van spontaan ontstaan zwemgebruik op met name warme dagen. De gemeente wilde graag afstemmen over de mogelijkheden/ wenselijkheid om de inrichting aan te passen door middel van het steiler maken en/ of in de klei zetten van de taluds. We zijn gezamenlijk tot de conclusie gekomen dat die aanpassingen niet wenselijk en zinvol zijn. In dat overleg is inderdaad door het waterschap geopperd dat het plaatsen van een “verboden het terrein te betreden” en extensief onderhoud uit te voeren een goede manier is om ervaren overlast weg te nemen. De gemeente heeft in hetzelfde overleg ook aangegeven dat een verbodsbord, het ontrekken van het terrein aan de openbaarheid, als onwenselijk wordt gezien. Bij de twee ingangen plaatst de gemeente borden met leefregels op grond van de APV voor bezoekers van dit terrein.

3) Klopt het dat Wijk bij Duurstede vervolgens intensief onderhoud met groot materieel heeft toegepast en dat de gemeente een coulancebeleid wil invoeren? Zo ja, hoe is de communicatie hierover verlopen?

Antwoord
Het terrein heeft de bestemming Openbaar Groen en de gemeente heeft de beheersdoelstelling van Bloemrijk grasland. Om het natuurdoeltype Bloemrijk grasland te bereiken voert de gemeente een beheer uit in de vorm van 2 x per jaar maaien en afvoeren (in mei en oktober) en kan worden gezien als een extensieve wijze van groenbeheer. Dat onderhoud gebeurt met een maaizuigcombinatie.

De gemeente voert een coulancebeleid ten aanzien van het gebruik van dit openbaar groen. Dit betekent dat de gemeente het verblijven en zwemmen tot 20:00 uur gedoogd, waarbij verwacht wordt dat bezoekers afval opruimen en geen overlast veroorzaken voor de omwonenden. De gemeente heeft dit beleid publiekelijk gecommuniceerd en ook het waterschap hiervan op de hoogte gebracht. De gemeente plaatst dit voorjaar de bij antwoord 2 genoemde borden met deze leefregels. De gemeente zet zich in om na 20:00 uur toezicht te regelen.

4) Klopt het dat de ontwikkeling tot natuurvriendelijke oever tot nu toe nog niet geslaagd is door de intensieve recreatie? Zo ja, wordt deze nevengeul wel meegerekend bij het aantal door HDSR gerealiseerde kilometers natuurvriendelijke oever?

Antwoord
Het is niet zo dat de oever zich al helemaal ontwikkeld zou hebben tot het gewenste eindbeeld als er geen recreatie had plaatsgevonden. De ontwikkeling van dergelijke zandige oevers en watergeulen duurt, gezien ervaringen die we tot nog toe hebben opgedaan, zeker 5 tot 10 jaar. Wel is het zo dat de successie door de gebruiksdruk slecht op gang kan komen en mogelijk de oever ter plaatse in het pioniersstadium blijft hangen. Dit is niet conform het vooraf opgestelde streefbeeld voor de nevengeul maar is niet per definitie negatief.

De nevengeul wordt meegeteld in het totaal van te treffen maatregelen tot en met 2015 in de Kromme Rijn als zijnde de realisatieverplichting van een nevengeul.

5) Is na de aanleg van de nevengeul de flora & fauna die voorheen bij de graanakker was gesignaleerd, weer waargenomen dan wel behouden en is de biodiversiteit toegenomen? Zo niet, wat ligt daar volgens u aan ten grondslag?

Antwoord
Er zijn geen monitoringsgegevens beschikbaar. Echter, het landgebruik voorheen was achtereenvolgens intensieve fruitteelt, maisteelt en graanakker. Deze vormen van monocultuur leverden geen tot zeer beperkte biodiversiteit op. De gemeente constateert op grond van inrichting en gunstige bodemgesteldheid een reeds in gang gezette vestiging van nieuwe plantensoorten. De komende jaren gaat dit proces verder, mede ook door de beheerwijze (vraag3). De gemeente verwacht daarom een aanzienlijke toename van de biodiversiteit ten opzichte van de oude situatie.

6) Bent u het met ons eens dat de huidige intensieve recreatie de ontwikkeling van een natuurvriendelijke oever kan belemmeren?

Antwoord
Zie antwoord vraag 4. Aanvullend daarop kan gesteld worden dat de verwachting is dat nadat de begroeiïng is aangeslagen de aantrekkelijkheid voor recreanten zal afnemen.

7) Bent u het met ons eens dat juist gedurende het ‘zwemseizoen’ flora & fauna gedijt en dus wordt verstoord dan wel geremd of zelfs vernietigd door het zwempubliek?

Antwoord
Zie antwoord vraag 4

8) Bent u het met ons eens dat Wijk bij Duurstede zwemmen in de nevengeul zou moeten tegengaan?

Antwoord
Het college heeft begrip voor het maatschappelijke spanningsveld, waarmee de gemeente Wijk bij Duurstede zich geconfronteerd ziet en heeft begrip voor het coulancebeleid dat de gemeente hierin hanteert.

9) Welke mogelijkheden ziet u (zoals in de toelichting op de ontwerpen werd aangehaald) voor de gidssoorten van de EVZ (Ecologische Verbindingszone) zoals Waterspitsmuis, vogels, Ringslang, Amfibieën en dagvlinders van ‘bloemrijkgrasland’, wanneer de nevengeul EVZ-functie wordt verstoord door massaal zwempubliek gedurende het zwemseizoen?Bent u bereid om in overleg te gaan met Wijk bij Duurstede om de ontwikkeling tot natuurvriendelijke oever mogelijk te maken?

Antwoord
Zoals gezegd maakt de nevengeul onderdeel uit van een groter project, waarbij ondermeer over 1,5km natuurvriendelijke oevers zijn ingericht. Ook is een amfibieënpoel gerealiseerd. Binnen dit gehele project zijn mogelijkheden voor de genoemde gidssoorten. Op de locatie van de nevengeul kan ondermeer gedacht worden aan amfibieën (in de gegraven amfibieënpoel) en dagvlinders van bloemrijk grasland.

10) Bent u bereid om een negatief advies af te geven voor het recreatie/zwem coulance beleid daar deze de ontwikkeling van een natuurvriendelijke oever in de weg staat?

Antwoord
Nee, naar verwachting is de aantrekkelijkheid voor recreatie en zwemmen tijdelijk. Zie ook antwoord onder vraag 8.

11) Bent u bereid te pleiten voor verboden toegang borden bij de nevengeul, daar dit het principe van ‘natuur aan de natuur teruggeven’ ten goede zal komen? Of anders te benadrukken het terrein alléén te betreden op de daarvoor aangelegde wandelpaden?

Antwoord
Nee, zoals in de beantwoording van vraag 2 weergegeven is over deze optie met de gemeente gesproken. De gemeente heeft aangegeven dit als terreineigenaar niet wenselijk te vinden. Het terrein heeft de bestemming openbaar groen; op informatieavonden heeft de gemeente aan bewoners op vragen uitdrukkelijk toegezegd dat na inrichting het terrein openbaar blijft en voor iedereen toegankelijk. Voor onttrekken aan de openbaarheid was en is geen breed draagvlak.

12) Bent u bereid uw visie op en de doelstelling van de nevengeul naar de inwoners van de gemeente Wijk bij Duurstede en omringende gemeenten te communiceren middels een informerende brief/flyer/folder?

Antwoord
Het waterschap heeft geen separate visie en doelstelling t.o.v de nevengeul en heeft niet de wens op dit kleine specifieke deel te communiceren. Over het gehele project is middels een openbare projectplanprocedure met alle betrokkenen gecommuniceerd. HDSR informeert omwonenden en passanten middels een door HDSR binnenkort langs de Prins Hendrikweg bij de nevengeul te plaatsen informatiepaneel over natuurontwikkeling Kromme Rijn.