Vragen over Dier­vrien­delijk baggeren

Indiendatum: okt. 2015
Antwoorddatum: 10 nov. 2015

Beantwoording van de schriftelijke vragen van AB-lid Willem van der Steeg (PvdD) n.a.v. de Gecombineerde Commissievergadering van 10 september 2015; ingebracht op 20 september 2015.

Agendapunt 5.2.A (Overzicht onderzoeken en resultaten diervriendelijk baggeren), Gecombineerde Commissievergadering d.d. 10 september 2015

Vraag 1
Volgens fig. 1 zou draadkraan/milieugrijper de overlevingskans groter maken dan met de baggerspuit. Waarom is er dan voor gekozen om specifiek de baggerspuit in de groen-blauwe-dienst boerensloot op te nemen?

• De baggerspuit is een machine die kosteneffectief kan worden ingezet door agrariërs (draadkraan/milieugrijper 1,5 euro tot 5 euro per situ m3 tegenover baggerspuit 0,80 euro per m1 (= circa 1,60 euro per situ m3).
• De baggerspuit kan voor het continu op diepte houden van watergangen, voor met name tertiaire watergangen, efficiënter worden ingezet dan de milieugrijper.
• Een effectieve toepassing van de milieugrijper vergt meer vakbekwaamheid van de machinist.
• Bij verkeerd gebruik van de milieugrijper is er meer kans op schade, met name aan de oever en aan de flora.
• Toepassing van de baggerspuit in de groenblauwe-dienst “boerensloot” is een stuk maatwerk dat is gekoppeld aan het natuurvriendelijk maaionderhoud (“schonen”) van de slootkanten. De toepassing is met name gericht op de kleinere (met name tertiaire) watergangen. Bij het natuurvriendelijk schonen worden ondermeer de water- en oeverplanten geknipt of gemaaid in plaats van met wortel en al op de kant gezet. Wij verwachten dat toepassing van de baggerspuit en het natuurvriendelijk schonen van de sloot elkaar versterken in het vergroten van de biodiversiteit en in het terugdringen van nutriënten in de sloot.
• Met de baggerspuit wordt alleen in het midden van de sloot, een sleuf van circa 50 centimeter diep gebaggerd. De kanten worden ontzien en dienen naast groeiplaats voor water- en oeverplanten als vluchtmogelijkheid voor fauna. Er wordt beheerd en onderhouden met het principe dat het natuurlijke slootprofiel (midden dieper – zijkanten ondiep) intact wordt gehouden. Het continu op diepte houden van (het midden van) de sloot voorkomt ook dat de sloot snel dichtgroeit.
• Binnen de groenblauwe-dienst boerensloot worden voorwaarden aan het baggeren en natuurvriendelijk maaionderhoud (met name voor wat betreft tijdstip, watertemperatuur, type machine en minimale slootbreedte) gesteld met de bedoeling om de fauna en flora zo min mogelijk te verstoren en het natuurlijk slootprofiel zoveel mogelijk intact te houden.

Vraag 2
Welk systeem werd er het meest toegepast voordat er subsidie kwam voor de baggerspuit?

• Naar schatting werd voordat de groenblauwe-dienst “boerensloot” van kracht werd, ongeveer 50% van de watergangen in het veenweidegebied met een hydraulische kraan gebaggerd en de overige 50% met een baggerspuit gebaggerd.

Vraag 3
In hoeverre bereiken we met de baggerspuit daadwerkelijk een ecologische verbetering of een verbetering op het gebied van dierenwelzijn t.o.v. de voorheen gebruikte systemen?

• Wij verwachten dat verbeteringen voor de aquatische ecologie en voor dierenwelzijn worden bereikt door de gecombineerde toepassing van de baggerspuit en het natuur-vriendelijke onderhoud (met name knippen / maaien) van de slootkanten. Vandaar ook dat een combinatie van deze maatregelen wordt voorgeschreven om voor subsidie in aanmerking te komen. Monitoring en afstemming met de contractpartners moeten uitwijzen in welke mate aan deze verwachtingen wordt voldaan.
• Met deze dienst proberen we te bewerkstelligen dat grondeigenaren en –gebruikers de potenties voor de natuurwaarden herkennen en erkennen en het slootbeheer hierop aanpassen. Hiermee wordt dus ook een lange termijn effect voor de aquatische ecologie en voor het dierenwelzijn beoogd.

Vraag 4
Vraag is ook wat dit onderzoek betekent voor HDSR. Geen gebruik van de schuifboot bijv.? Welke techniek voor welke omgeving, m.a.w. wat gaat er met de resultaten van dit onderzoek gebeuren?

• De figuur uit het onderzoek van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (“fig. 1”) fungeert als een referentiekader in de opdrachtverlening van het baggeren.
• Binnen de groenblauwe-dienst boerensloot wordt de schuifboot niet toegestaan en wordt uitsluitend de baggerspuit toegepast. Bij projecten van het waterschap zelf, en ook bij baggerprojecten, wordt de aannemer tot op zekere hoogte vrijgelaten in de wijze van uitvoering. Tot nu toe wordt de schuif-boot daardoor ook toegepast in situaties waarin dit niet strikt noodzakelijk is. Er wordt in die situaties nog wel gewerkt volgens de Gedragscode Flora en Faunawet en volgens het ecologisch werkplan waarmee wordt gestuurd op zo min mogelijk nadelige gevolgen voor de fauna en voor de flora.
• Naast nadelige gevolgen voor de fauna en voor de flora leert de ervaring dat de inzet van de schuifboot ook eerder schade veroorzaakt aan de waterbodem. Daarom zal in de opdrachtverlening van baggerprojecten worden nagegaan of de methode van baggeren in specifieke gevallen kan worden voorgeschreven. Mocht voorschrijven inderdaad mogelijk zijn, dan is de wens om de schuifboot alleen nog toe te passen op locaties waar dit vanwege de bereikbaarheid noodzakelijk is.