Vragen over aanscherping controle water­kwa­liteit

Indiendatum: aug. 2013
Antwoorddatum: 16 aug. 2013

1) Bent u met ons van mening dat de risico’s voor de volksgezondheid door gebruik van verontreinigd water uitgesloten zouden moeten worden, en dat een belangrijk deel van de verantwoordelijkheid voor de waterkwaliteit en het monitoren ervan bij het waterschap ligt?

Antwoord
Deze vraag bestaat uit twee subvragen:
a. De risico’s voor de volksgezondheid door gebruik van verontreinigd water zouden uitgesloten moeten worden (lees: uitgesloten door het waterschap).
Wij zijn niet met u van mening dat risico’s voor de volksgezondheid uitgesloten kunnen worden. Als waterschap streven we naar een goede waterkwaliteit en om potentiële risico’s voor de volksgezondheid te beperken tot een maatschappelijk aanvaardbaar niveau. Beperking van volksgezondheid risico's wordt door het waterschap ingevuld door actief maatregelen te treffen, regels aan het gebruik van het oppervlaktewater te stellen en alert te reageren op incidenten en calamiteiten. Bij het antwoord op de vervolgvragen is nader ingegaan op ons handelen in deze.

b. Een belangrijk deel van de verantwoordelijkheid voor de waterkwaliteit en het monitoren ervan ligt bij het waterschap.
Wij zijn met u van mening dat de algemene verantwoordelijkheid voor het hebben van een overzicht van de waterkwaliteit in ons beheergebied en het monitoren daarvan bij het waterschap Iigt. Wij monitoren niet al het oppervlaktewater in ons beheergebied en ook niet overal alle mogelijk voorkomende verontreinigingen. Voor het reguliere meetnet maken wij een kostenbewuste selectie op basis van gelijke locaties/omstandigheden en parameters. Daarnaast bemonsteren wij zeven zwemwaterlocaties en projectgerichte locaties.

2) Bij hoeveel dode watervogels en vissen acht u een onderzoek naar botulisme en/of de waterkwaliteit noodzakelijk?

Antwoord
Het aantal dode watervogels doet niet ter zake. Bij meldingen van botulisme wordt direct een onderzoek ingesteld. Bij dit onderzoek is het aantal dode dieren feitelijk niet relevant, maar wel de omstandigheden. Onze medewerkers zijn geïnstrueerd inzake het herkennen van de verschijnselen van botulisme en zijn bekend met de te nemen maatregelen op basis van werkafspraken en, wanneer van toepassing, het protocol botulisme bestrijding.

3) Bent u met ons van mening dat voordat het water werd doorgespoeld, het zinvol was geweest een monster te nemen van het water en dit te onderzoeken op de aanwezigheid van mogelijke verontreinigingen gezien het gebruik van dit water door het volkstuinencomplex? Zo nee, waarom niet?

Antwoord
Wij zijn niet met u van mening dat voordat het water werd doorgespoeld, het zinvol was geweest een monster te nemen van het water en dit te onderzoeken op de aanwezigheid van mogelijke verontreiniging. Standaard onderzoek doen naar de botulismebacterie in het water is niet zinvol omdat de bacterie vrijwel in elk oppervlaktewater en waterbodem wordt aangetroffen. Daarnaast dragen bijna alle vissen en watervogels deze bacterie bij zich .Wel kan er voor worden gezorgd dat het uitbreken van botulisme zoveel mogelijk wordt voorkomen en eventuele uitbraken worden beperkt. Belangrijke aspecten hierbij zijn het opruimen van kadavers en het, waar mogelijk, beperken van opwarming van het water en zuurstofloze omstandigheden. Overigens blijkt uit informatie van de Veterinaire Dienst dat in de door het laboratorium in Lelystad onderzochte kadavers van in en nabij oppervlaktewater in Nederland aangetroffen dode dieren nog nimmer de voor de mens gevaarlijke botulisme-variant BE is aangetroffen.

De term “doorspoelen” is in deze casuïstiek wellicht onduidelijk. Het doorspoelen heeft niet tot doel het wegspoelen van de bacterie uit het oppervlaktewater maar is erop gericht de omstandigheden dat de bacterie zich kan ontwikkelen zo ongunstig mogelijk te maken. De bacterie ontwikkelt zich namelijk onder warme en zuurstofloze omstandigheden, dus wordt er geprobeerd met het aanvoeren van koeler en zuurstofrijk oppervlaktewater dit tegen te gaan. Gelet op deze aspecten kan het doorspoelen, ook bij verdenking van botulisme, als preventieve maatregel worden toegepast.

De visuele inspectie gaf aan dat buiten de verdenking van botulisme er geen aanwijzingen of omstandigheden waren die aangaven dat het water verontreinigd zou zijn. Op basis van deze visuele inspectie was er geen aanleiding om verder onderzoek (te laten) doen naar andere verontreinigingen in het water.

4) Is er een samenwerkingsprotocol voor de aanpak van botulisme? Zo nee, bent u bereid hieraan te werken?

Antwoord
Ja, het waterschap heeft een samenwerkingsprotocol. Bij meldingen van botulisme zijn in de dagelijkse praktijk werkafspraken gemaakt[1].

5) Bent u bereid om in de toekomst maatwerk te verrichten bij verdenkingen op de waterkwaliteit in situaties waarbij de volksgezondheid in het geding is?

Antwoord
Het waterschap is niet alleen bereid, maar het is de taak van het waterschap om in situaties waarbij de volksgezondheid in het geding is en die zijn gerelateerd aan de waterschapstaken, de hiervoor verantwoordelijke overheidsinstanties snel en juist te informeren zodat zij adequate maatregelen kunnen treffen. Dit geldt niet alleen voor de toekomst, maar is nu al onderdeel van onze werkpraktijk. De wijze waarop een Incident wordt afgehandeld wordt deels ingevuld door al vastgestelde protocollen (zie antwoord vragen 2 en 4), maar ook is maatwerk noodzakelijk wat niet in protocollen te vatten is