Bijdrage Begroting 2025

Het fundament voor de voorliggende ontwerp begroting 2025 is de Voorjaarsnota 2024.

Met die Voorjaarsnota is nieuw beleid ingezet op belangrijke thema’s. Ik som er enkele op: een meerjarenplan voor verbetering van de waterkwaliteit in de gemeente Utrecht; extra middelen om de KRW-doelen te kunnen behalen (of althans: om er dichter in de buurt van te kunnen komen); een actieplan voor biodiversiteit; een nota Dierenwelzijn met uitvoeringsprogramma; en meer inzet voor de uitvoering van de zuiveringsvisie, waarin zowel energie- en klimaatneutraliteit als circulariteit een belangrijke rol spelen.

De ontwerp begroting voor komend jaar is het beleidsmatige en financiële kader voor een ambitieus en uitdagend pakket aan opgaven. Het moet de komende jaren gaan leiden tot gezonder water en een beter waterzuiveringsbeheer. Daarnaast wordt ingezet op een sterke, professionele en wendbare organisatie die voldoende en actuele kennis en expertise in huis heeft om werk te verzetten en om dingen in gang te zetten. Daarmee kunnen we zowel toenemende risico’s beter mitigeren als diverse wensen en belangen van inwoners en bedrijven goed meewegen bij water- en bodem gerelateerde activiteiten.

We willen niet dat opgaven worden afgewenteld naar andere gebieden, naar toekomstige generaties of van de private naar de publieke sector.

Hierbij wenden de waterschappen hun blik ook terecht en nadrukkelijk steeds vaker richting de Rijksoverheid daar waar het gaat om de lange termijn belangen van en de zorgplicht voor alles wat er leeft in ons land. Het gaat hierbij om onderwerpen zoals klimaatverandering, biodiversiteit, stikstof en PFAS. De sleutel ligt vaak bij het Rijk. Dat betekent niet dat het waterschap helemaal geen mogelijkheden heeft, al zijn het soms suboptimale oplossingen die minder doelmatig en doeltreffend zijn. Het reduceren van indirecte lozingen van industrieel afval draagt direct bij aan de kwaliteit van het effluent en voorkomt ook dat er veel tijd, geld en energie in gestoken moet worden om de vervuiling er uit te halen. Het voorzorgsbeginsel komt, mede dankzij rechterlijke uitspraken, gelukkig langzaam maar zeker steeds meer centraal te staan, ook in het waterbeheer. Dat vereist een aanpassing van het beleid en het bestaande instrumentarium van waterschappen (verordeningen). Naast mitigatie van risico’s is ook adaptatie nodig. Het zoeken naar synergievoordelen en integrale, breed gedragen oplossingen wordt belangrijker als opgaven groter worden terwijl tegelijkertijd de ruimtelijke, financiële uitdagingen toenemen. Deze komen nog eens op de standaard operationele issues die spelen rond stikstof, netcongestie, en vergunningverlening. We moeten er tot slot ook rekening mee houden dat de financiële ruimte van veel gemeenten in ons beheergebied de komende jaren erg beperkt is, iets wat nu ook concrete gevolgen dreigt te gaan hebben voor meekoppelkansen en de ruimtelijke kwaliteit van het gebied rond de Lekdijk.

De financiële druk is sinds de Voorjaarsnota 2024 toegenomen: autonome ontwikkelingen buiten de directe invloedssfeer van De Stichtse Rijnlanden zorgen voor hogere netto kosten. In het voorstel wordt een deel van deze hogere kosten opgevangen door geleidelijke inzet van de nu nog ruime egalisatiereserves en een deel wordt opgevangen met hogere belastingopbrengsten.

Per saldo betekent dit dat de belastingopbrengsten komend jaar conform begroting met 8,5% stijgen. Dat is fors, maar goed uitlegbaar, omdat veel kosten en uitgaven structureel hoger zijn en we niet willen tornen aan de vaak wettelijke opgaven waar we als waterschap voor aan de lat staan. Extra beleid dekken we deze coalitieperiode met gemiddeld maximaal 2 procent jaarlijkse stijging van de belastingopbrengst.

Het is desalniettemin verstandig om begin volgend jaar, in aanloop naar de Voorjaarsnota 2025, nog eens goed te kijken naar de mogelijke lange termijn ontwikkeling van de exploitatiekosten en kapitaalslasten. Het gaat hier bijvoorbeeld om de solidariteitsbijdrage voor het HWBP, de kapitaalslasten die samenhangen met de grote investeringen in de zuiveringen en, de noodzaak om extra maatregelen te nemen met betrekking tot de KRW en, tot slot, nieuwe verordeningen, richtlijnen, wetten en regels die in de komende collegeperiode opgepakt moet gaan worden, zoals de Richtlijn stedelijk afvalwater.