Toespraak begroting 2013

Bij het lezen van de begroting dringt extra het besef door dat dit waterschap goed en nuttig werk verricht. Er worden diverse activiteiten ondernomen ter verbetering van de waterkwaliteit en veiligheid van de dijken heeft veel aandacht. Toch is het niet mogelijk om al het werk binnen dit waterschap als nuttig of zinvol te benoemen. Hoewel nog nooit iemand overleden is door een muskusrat, worden onder het mom van veiligheid jaarlijks vele duizenden muskusratten op wrede wijze gedood. Economische schade zou een reden kunnen zijn om muskusratten te doden, maar er is tot op heden geen verband aangetoond tussen economische schade en de inzet van de muskusrattenbestrijding. Het zou goed kunnen dat het niet bestrijden van muskusratten gecombineerd met tijdig schadeherstel goedkoper is dan de huidige praktijk van vlakdekkend muskusratten doden. Het is in onze ogen dan ook betreurenswaardig dat als prestatie-indicator aan deze begroting is toegevoegd: "bestrijden van muskusratten voor gehele bewerkingsgebied". Landelijk is een beroep gedaan op de waterschappen om een gebied ter beschikking te stellen waar een experiment gedaan kan worden van niet-bestrijding in het kader van de landelijk geplande veldproef. Het is een gemiste kans dat ons waterschap niet een gebied ter beschikking heeft gesteld en nog steeds inzet op vlakdekkend bestrijden. Het verbaast ons ook dat het algemeen bestuur niet betrokken is geweest bij de besluitvorming hierover. Gelukkig zien wij ook zeer positieve ontwikkelingen: het doet ons deugd dat HDSR vooroploopt in het vaststellen van een afwegingskader voor het muskusratbestendig maken van dijken. Wij waarderen het dan ook zeer dat hiervoor een prestatie-indicator in de begroting is toegevoegd.
In deze begroting zijn enige verschuivingen wat betreft de belastingtarieven opgenomen. Het aandeel van het stedelijk gebied in de waterheffing is groot. De vraag is of dit redelijk is. Daarover hebben wij onze twijfels. Onlangs vernam ik van de Vogelopvang Utrecht dat zij per jaar ruim €1200,= waterschapsbelasting betalen. Deze vrijwilligersorganisatie levert een belangrijke bijdrage aan het voorkomen en verminderen van botulisme door voorlichtingsactiviteiten en het opvangen van watervogels die door botulisme zijn aangedaan. Het is in onze ogen vreemd dat een organisatie die een bijdrage levert aan waterkwaliteit zonder een vergoeding hiervoor vanuit het waterschap een dergelijk hoog bedrag aan waterschapsbelasting moet betalen. Mijn vraag aan het college is of voor dit soort specifieke gevallen een uitzondering gemaakt kan worden in de hoogte van de heffingen of dat een vergoeding vanuit het waterschap mogelijk is voor de kosten die een dergelijke organisatie maakt voor verbetering van waterkwaliteit.
In het verleden bereikten mij wel eens berichten dat er een matig dekkend meetnet voor waterkwaliteit is in de provincie Utrecht. Wellicht is dit inmiddels verbeterd. De monitoring van waterkwaliteit is van groot belang voor alle inwoners. Waterschap Rijnland heeft hierin dit jaar een goed initiatief genomen. Zij hebben een trendanalyse van meetnetten waterkwaliteit laten uitvoeren. Het rapport leverde een aantal interessante gegevens op. Onder andere gaf het rapport aanbevelingen voor optimalisatie van het functioneren van het meetnet. Wij pleiten ervoor om een dergelijk onderzoek ook door HDSR te laten uitvoeren. Hierbij zouden wij graag inzicht krijgen in hoe verspreiding van o.a. de EHEC- en ESBL bacterieën gevolgd zouden kunnen worden en hoe het aandeel van microplastics gemeten kan worden. Daarnaast is het natuurlijk van belang om zicht te hebben op restanten bestrijdingsmiddelen en erfafspoelingsproblemen in het oppervlaktewater. Te meer daar voor de meest risicovolle stoffen normoverschrijdingen niet goed gemeten worden, omdat de door de waterschappen tot op heden gebruikte analysetechnieken ontoereikend zijn. In de begroting staat dat HDSR in 2013 projecten van derden zal stimuleren om de emissie naar oppervlaktewater te reduceren. Door beter inzicht in de emissiebronnen is een gerichtere aanpak mogelijk en kan HDSR zelf initiatieven ontplooien in plaats van enkel aansluiten bij initiatieven van derden. Wij verzoeken het college om een voorstel hiervoor ten behoeve van de Voorjaarsnota.
Vorig jaar bij de behandeling van de begroting en dit jaar bij behandeling van de Voorjaarsnota is door verschillende fracties aandacht gevraagd voor zuivering van medicijnresten uit afvalwater. Het (mede) door HDSR vorig jaar uitgevoerde onderzoek op dit terrein gaf aan dat met name de RWZI Utrecht te maken heeft met hoge effluent medicijnresten. Vorig jaar gaf de heer Reerink aan dat de onderzoeken nog niet tot concrete maatregelen van HDSR leiden. Ook onze fractie pleit ervoor om wel maatregelen te gaan toepassen voor zover mogelijk. Gezien de bouw van proefinstallatie Nereda in verband met de nieuwbouw van RWZI Utrecht is het van belang om dit tijdig te overwegen. Wij verzoeken het college om ten behoeve van de volgende Voorjaarsnota een memo voor te leggen aan het algemeen bestuur waarin aangegeven wordt:
1. wat de mogelijkheden en onmogelijkheden ten aanzien van het zuiveren van medicijnresten en hormonen uit het afvalwater zijn met een vermelding van de risico’s en de kosten van de verschillende alternatieven;
2. wat HDSR tot op heden doet om ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk medicijnresten in het afvalwater terecht komen.
Wij overwegen om hierover samen met de ChristenUnie, WaterNatuurlijk en de Algemene Waterschapspartij een motie in te dienen, maar hopen natuurlijk dat u deze motie overbodig maakt.

Vorige maand verscheen een artikel van het PBL getiteld:
"Bezuinigingen belemmeren verdere verbetering waterkwaliteit" (wel bekend bij de heer Beugelink). In dit artikel stonden een aantal verontrustende ontwikkelingen. Ik wil graag een aantal punten uit dit artikel belichten, aangezien het van belang kan zijn voor het beleid van HDSR op dit terrein en de daarmee samenhangende financiën.
Na 2003 is de verbetering van de waterkwaliteit beperkt geweest omdat ondanks het mestbeleid de dierlijke mestgift nauwelijks is gedaald en omdat fosfaatverzadigde bodems blijven naleveren. Ondanks de verminderde emissies bevat het oppervlaktewater op de helft van de meetlocaties bovendien nog te veel gewasbeschermingsmiddelen. In 2009 voldeed minder dan 1% van het oppervlaktewater aan alle doelstellingen van de KRW voor de waterkwaliteit.
Wanneer alle maatregelen in de Stroomgebiedbeheerplannen voor de KRW worden uitgevoerd, kan het aandeel wateren dat voldoet aan alle KRW-doelstellingen in 2027, oplopen tot maximaal 40 procent. In de helft van het oppervlaktewater blijven de nutriëntenconcentraties te hoog voor een goede ecologische kwaliteit. Door de aanzienlijke bezuinigingen van het kabinet Rutte op het water- en natuurbeleid is er echter een gerede kans dat deze 40 procent niet haalbaar is.
Uit een enquête onder de waterschappen blijkt dat zij een verlaging van de doelen in veel gevallen als onvermijdelijk zien. Wij willen graag inzicht in de gevolgen van het nieuwe kabinetsbeleid voor de te verwachten doelrealisatie van KRW in het werkgebied van HDSR. Kan het college hierover een notitie opstellen voor het algemeen bestuur? Wij spreken de hoop uit dat het beleid van kabinet Rutte 2 niet zal leiden tot een verlaging van de ambities.